Dit artikel van Lennart Bloemhof | 12 december 2013 is wellicht interessant voor HCA’ers: Geduld. Dat is het toverwoord voor Folkert Buiter, een van de initiatiefnemers van Icedôme Almere, tijdens het uitrollen en realiseren van dit schaatshalproject. Het was ook het woord waarmee hij rustig bleef onder de aandachtslawine die over hem heen kwam nadat uitlekte dat de nationale schaatstempel van Thialf – gelegen in schaatswalhalla Friesland – naar polderstad Almere zou gaan verhuizen. Nu richt hij zijn blik op de toekomst; alle lichten staan volgens Buiter op groen.
Eind vorig jaar besloten de KNSB en NOC*NSF – mede op advies van het ministerie van VWS en vanwege het verouderende Thialf – een tender uit te schrijven voor partijen om zich op te werpen als nieuwe toplocatie voor het wedstrijdschaatsen in Nederland vanaf 2016. In mei lekte het eindrapport van de ‘beoordelings- commissie selectie Schaatsaccommodaties voor de topsport’ uit, waarin Icedôme Almere de voorkeur kreeg als nieuwe toplocatie voor de Nederlandse schaatssport boven het TranSportium in Zoetermeer en het Friese Thialf.
Na uitlekken van het eindrapport besloten NOC*NSF en de KNSB de definitieve keuze voor een ijsbaan met twee maanden uit te stellen tot augustus en een aanvullend onderzoek naar de financiële onderbouwing van de drie plannen te laten verrichten door accountantskantoor Ernst & Young. Ondanks overleg tussen de betrokken partijen leidde de procedurewijziging tot kort gedingen, veel emotie en een rechtszaak rond de drie ijsbaanplannen.
De nationale ophef rond de aanwijzing van het nieuwe Nederlandse schaatscentrum kwam tot een voorlopig einde nadat schaatsbond KNSB en sportkoepel NOC*NSF via een brief in september de keuze voor Almere als definitief bestempelden.
Nuchter
Nuchterheid typeert Buiter als hij refereert aan de stroom van verontwaardigde reacties die via de pers naar buiten kwamen toen Almere de voorkeur kreeg boven Heerenveen. Bijvoorbeeld na de paginagrote advertentie van Sven Kramer en Epke Zonderland in De Telegraaf in mei, waarin de Friese sporthelden pleitten voor een nieuw Thialf.
Buiter: “Dan vragen mensen wat ik daarvan vind. Ik had niets anders verwacht van Friezen als Sven en Epke: ze staan voor hun eigen provincie en daar is niets mis mee. Verder was het sympathiek, maar zinloos. De tender is een gesloten procedure en daar kun je niets over zeggen en ook niet van buitenaf mee bemoeien. Net als de rechtszaak”, vervolgt Buiter. “Ik heb nog geen aanbestedingsprocedure meegemaakt rond een groot project waarbij geen gezeur was. Vervolgens zegt de rechter in dit geval dat alles moet worden uitgevoerd zoals dat is afgesproken en dan ga je weer verder op een professionele manier, met partijen waarin we alle vertrouwen hebben”, zegt hij over de KNSB en NOC*NSF.
Op schema
Ongeacht de achtbaanrit waarin het project de afgelopen maanden zat, loopt alles “nog redelijk volgens planning” rond de realisatie van Icedôme Almere, aldus Buiter. Hij legt uit dat de eerste plannen voor de ijsbaan al in 2004 uitgerold werden, samen met de ijsbaanarchitecten Bertus Butter en Marcel Boukens. In 2005 werd het eerste concept ingediend bij de gemeente Almere. “Maar de stad was er toen nog niet klaar voor. Bij dergelijke grote projecten duurt het even voordat zoiets echt rondkomt”, zegt Buiter.
De negatieve ervaringen rond het grote omnisportproject Omniworld zaten in 2005 nog vers in het geheugen bij de gemeente en investeren in (top)sport was daarom uit den boze in de snelst groeiende stad van Nederland.
Maar het idee bleef sluimeren en de plannen werden in 2011 opnieuw actueel nadat vernieuwingsplannen voor Thialf strandden. Buiter pakte samen met anderen het Icedôme-project weer op en Almere was vanaf het begin enthousiast over het plan. De gemeente steunt de initiatiefnemers volgens hem waar het kan en mag.
Geduld
Wat volgde? “Heel veel onderzoek”, zegt hij helder. Er werden acht potentiële locaties voor de schaatshal onderzocht, maar uiteindelijk bleek de locatie uit het allereerste plan – in stadsdeel Almere Poort en nabij de snelweg A6 en spoorlijn – de beste.
Buiter heeft samen met mede-initiatiefnemer Jakko Jan Leeuwangh veel tijd gestoken in het uitzoeken van de voorwaarden waaraan het ijsstadion moest voldoen. Hij zocht contact met onder meer supportersverenigingen, sportbonden, schaatsteams- en verenigingen en bedrijven en vroeg hen wat zij graag terug wilden zien in een modern schaatsstadion.
Vervolgens was geduld volgens hem belangrijk om partijen aan het project te koppelen. Met Leeuwangh als oud-topschaatser aan boord werd actief de schaatswereld en het bedrijfsleven opgezocht en samengebracht. “En dankzij onze ervaringen uit 2005 wisten we wat we ongeveer nodig hadden. In het begin moet je ze zoeken. Dat kost veel tijd. Later komen ze vanzelf.”
Inmiddels heeft Icedôme Almere ruim 150 intentieverklaringen binnen van partijen die willen investeren in het project, aldus Buiter. Dat ‘consortium’ moet de geschatte Icedôme-bouwkosten van naar schatting 183 miljoen euro dekken. De gemeente Almere investeert niet in het project.
Governance
Momenteel stuurt een team van ruim twintig mensen het project aan. De rol van Buiter in dat team? “Vooral veel praten, netwerken, overleggen en alles overzien”, zegt hij. Governance is volgens hem het woord dat zijn taken het beste omschrijft.
Het project laat ruimte aan partijen die mee willen doen aan Icedôme Almere, maar zij moeten hun precieze rol in het project wel zelf invullen, benadrukt hij. Buiter hoopt meerdere partijen samen te brengen in de accommodatie, zodat er een synergiemodel ontstaat. “Een mooi voorbeeld is het groene energiebedrijf De Groene Reus. Zij leveren straks onze energie, en waarschijnlijk zelfs meer dan wij nodig hebben. Daar kunnen andere partijen weer van profiteren.”
Multifunctionaliteit
IJsbaanarchitect Bertus Butter ontwikkelt samen met Boukens Ice & Climate Solutions de ijsbanen, en bouwbedrijven BAM en Van Wijnen bouwen het ijsstadion. Multifunctionaliteit staat centraal in de ontwikkeling van Icedôme Almere. Zo zal het uiteindelijke complex onder meer fitnessvoorzieningen, een kinderopvang en een sportmedisch centrum huisvesten.
Daarnaast zullen topschaatsers en recreanten tegelijkertijd gebruik kunnen maken van het complex, dankzij de aanleg van twee 400-meterbanen. “Dat is cruciaal”, zegt Buiter. “Ook voor investeerders, anders waren we financieel tekort gekomen. Topschaatsers, licentiehouders en recreanten zullen namelijk altijd tegelijkertijd willen schaatsen.”
Verder zal schaatshal volgens Buiter gekenmerkt worden door duidelijke regels. Zo mag er straks onder geen beding gerookt worden in en rond Icedôme Almere. “Dan waarschuwen we een keer en anders ga je er meteen uit. En als het aan ons ligt komen er ook geen dopingzondaars in het gebouw. Aan slap beleid doen wij niet”, zegt hij resoluut. Icedôme Almere heeft als internationaal centrum voor topsport volgens hem een voorbeeldfunctie.
Crisis- en herstelwet
Grootste hindernis voor de geplande realisatie van Icedôme Almere in 2016 is de factor ’tijd’, aldus Buiter. Om tijdsproblemen te voorkomen meldde het Almeerse College van B&W het project daarom eind oktober aan voor de Crisis- en herstelwet bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu: een wet bedoeld om grote bouwprojecten te versnellen. Burgers en partijen behouden met de wet het recht om te bezwaren tegen het project, maar deze bezwaren zullen direct door de Raad van State worden behandeld en niet eerst door lagere rechtbanken, zoals bij normale procedures.
“Dan kunnen wij te allen tijde doorgaan met het project”, zegt Buiter over het inschakelen van de Crisis- en herstelwet. Hij benadrukt dat er wel naar eventuele bezwaren geluisterd zal worden. “Je moet elkaars belangen begrijpen. Dan ga je om tafel zitten en kom je er samen vaak wel uit. Je moet altijd openstaan voor kritiek en er wordt altijd gesproken, met iedereen. Zo staan wij er al het gehele project in.”
Perfectioneren
Eind 2014 moet de eerste paal van Icedôme Almere de grond in en Buiter heeft er alle vertrouwen in dat het stadion er in 2016 staat: “Zonder exogene factoren moet dat lukken. Nu staan alle lichten op groen, ook bij onze partners.” Tot die tijd, maar ook daarna, zullen Buiter en Leeuwangh het Icedôme-ontwerp blijven perfectioneren en potentiële samenwerkingspartners benaderen.
“Het is eigenlijk topsport. We zoeken constant naar verbeteringen”, legt hij uit. Zo bezocht Buiter al de ijsbaan in Calgary en werd hij recent nog rondgeleid in het Emirates Stadium in Londen, thuisbasis van Premier League-club Arsenal,. Buiter: “Ze hebben daar een businessring die geheel rondloopt. Dat hebben wij ook in onze plannen en dan is het leerzaam om te zien hoe daar bijvoorbeeld de horeca en doorloop zijn geregeld.”
Momenteel is Buiter met NOC*NSF en de KNSB de definitieve toewijzing van de gunning aan het uitwerken, waarmee Icedôme Almere vanaf het seizoen 2016-2017 voor een periode van tien jaar als het nieuwe nationale schaatscentrum zal worden aangewezen. Volgens Buiter zijn de gesprekken positief en hebben alle partijen de hectiek van het afgelopen jaar achter zich gelaten. Hij beschrijft de gesprekssfeer als “zeer professioneel waarbij de inzet en steun vanaf straalt”. Hij hoopt dat alle contracten voor 1 april 2014 zijn ondertekend.
